το παγκόσμιο τοπίο μέχρι το 2025

Σμείωση: αναρτήθηκε στο blog πριν δυο χρόνια

Οι ματιές στο μέλλον πάντα γοήτευαν τους ανθρώπους. Μάγοι, Πυθίες, και ιερείς, καταλάμβαναν ιδιαίτερες και τιμητικές θέσεις στα συστήματα εξουσίας του παρελθόντος. Οι σύγχρονοι μάντεις προφανώς έχουν αλλάξει στιλ και μεθόδους. Δε διεκδικούν περίοπτη θέση, ούτε υποστηρίζουν πως έχουν επαφή με το υπερπέραν. Οι προβλέψεις τους είναι αποτέλεσμα εξαντλητικών μελετών, αναλύσεων και ερευνών, με την αξιοποίηση τεράστιων βάσεων δεδομένων και πληροφοριών. Σε κάθε περίπτωση πάντως, και αυτοί, όπως οι πυθίες της αρχαιότητες φιλοδοξούν να ρίξουν υπερβούν το σήμερα και να ρίξουν μια κλεφτή ματιά στο μέλλον.(Οι παγκόσμιες τάσεις μέχρι το 2025. ενας κόσμος υπό μετασχηματισμό)

Advertisement

«τρίτος κόσμος» παντού

Δεν είναι μυστικό. Η ευημερία των λίγων, βασίζεται στην αρπαγή. Ισως είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε κοιτώντας τη προσωπική μας φτώχεια και να τη συσχετίσουμε με την υποτιμημένη εργασιακή μας δύναμη η οποία δημιουργεί τον πλούτο. Παραδόξως, είναι ευκολότερο να δούμε τη «μεγάλη εικόνα». Ίσως έτσι καταλάβουμε τι μας συμβαίνει  και κυρίως τι πρόκειται να μας συμβεί.

Το (αμερικανικό) ταμείο της Δήλου.

Το ΝΑΤΟ, όπως έχουμε ξαναπεί, χαρακτηρίζεται ως «μηχανισμός που κρατά την Αμερική μέσα, τη Γερμανία κάτω και τη Ρωσία έξω από την Ευρώπη». Πέρα από αυτόν τον προφανή του ρόλο ως εργαλείο της αμερικανικής υπερδύναμης στο γεωπολιτικό παιχνίδι, το ΝΑΤΟ  πρωταγωνιστεί και σε ένα ακόμη έργο: «Ο νταβατζής φορούσε( στρατιωτικό) καπέλο».

Το ξεπούλημα της ελληνική «αποικίας»

Η Ελλάδα, καθώς δανείζεται μόνο και μόνο για να πληρώνει τόκους παλαιότερων δανείων, έχει «βαρέσει κανόνι». Οι πιστωτές της έχουν ήδη ξεκινήσει τη  διαδικασία  της (αναδιάρθρωσης του χρέους) ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Με άλλα λόγια, η εκποίηση ελληνικής  δημόσιας περιουσίας υπέρ των πιστωτών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

η ευρωπαική σκακιέρα

Από την εποχή του  ψυχρού πολέμου μέχρι και σήμερα το (απόλυτα ελεγχόμενο από την Ουάσιγκτον)  ΝΑΤΟ περιγράφεται ως ο μηχανισμός που κρατά τους Γερμανούς «κάτω», τους Αμερικανούς «μέσα» και τους Ρώσους «έξω», από την Ευρώπη.Με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις που πυροδοτεί η παγκόσμια οικονομική κρίση, φαίνεται πως η παρά πάνω περιεκτική περιγραφή της ΝΑΤΟικής συμμαχίας επανέρχεται στην επικαιρότητα.

Που είμαστε, που πάμε…

Ξυπνάμε  όλοι σιγά- σιγά και βγαίνουμε από το γλυκό όνειρο της «αφθονίας» και της «ασφάλειας»  που μας πρόσφεραν οι εσωτερικές δομές (δημοκρατικό πολίτευμα) και οι διεθνείς συμμαχίες της χώρας (Ε.Ε. ΝΑΤΟ). Ανοίγοντας τα μάτια αντικρίζουμε τη διάλυση του κόσμου μας, αυτού που είχαμε συνηθίσει να είναι η ζωή μας. Κατανοούμε με οδύνη πως βρισκόμαστε σε ένα νέο περιβάλλον. Οσο πιο γρήγορα, λοιπόν,  αντιληφθούμε που βρισκόμαστε και τι συμβαίνει, τόσο πολλαπλασιάζονται οι δυνατότητές μας να χαράξουμε την πορεία μας, γιατί σε τελική ανάλυση, η ιστορία γράφεται από εμάς τους ίδιους (από το λαό)  και τις απαντήσεις που θα δώσουμε στους «ιθύνοντες» εντός (κυβέρνηση, συστήματα εξουσίας)  και κυρίως εκτός (ΔΝΤ , ΕΕ, κλπ) Ελλάδας.

«Πάμε στοίχημα»;

Οι αριθμοί, οι οποίοι  σε αντίθεση με τον πολιτικό λόγο είναι αμείλικτα ακριβείς, επαναδιατυπώνουν  ως εξής το ερώτημα των ημερών: Το θέμα δεν είναι «αν»  αλλά το «πότε» η Ελλάδα θα κηρύξει (επισήμως) πτώχευση.

Ματωμένο το 2010

Οι προβλέψεις των ειδικών σχετικά με τα πολεμικά μέτωπα ανά την υφήλιο συμφωνούν ότι και το 2010 θα… χυθεί αίμα. Το περισσότερο, σύμφωνα με τους ειδήμονες, θα ποτίσει το χώμα του Πακιστάν. Οι προβλέψεις βασίζονται σε στοιχεία του περασμένου έτους (2009) για τις αμερικανικές πολεμικές δραστηριότητες στο Πακιστάν, όπου ας σημειώσουμε δεν έχει κηρυχθεί επίσημα κανένας πόλεμο. Τα εν λόγω, ωστόσο, στοιχεία, είναι αποκαλυπτικά, χαρακτηρίζουν τον τρόπο που γίνονται οι πολεμικές επιχειρήσεις στην εποχή μας και αξίζουν την προσοχή μας.

Το 2009 οι Αμερικανοί εξαπέλυσαν 44 αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε εδάφη του Πακιστάν (στα σύνορα με το Αφγανιστάν) με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Από αυτές τις αεροπορικές επιδρομές μόνο πέντε πέτυχαν τους στόχους τους σκοτώνοντας οκτώ στελέχη της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν. Μαζί με αυτούς τους 8, ας τους ονομάσουμε τρομοκράτες, οι αμερικανικές βόμβες σκότωσαν άλλους 700 αθώους ανθρώπους!

Ο … Ράμπο στο Αφγανιστάν

Ο στρατηγός Stanley McChrystal είναι ο νέος αρχηγός των αμερικανικών δυνάμεων στο πολεμικό μέτωπο που έχει ανοίξει η αυτοκρατορία στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Ας ρίξουμε μια ματιά στην καριέρα του. Αξίζει τον κόπο…Περί των Special Operations’ teams ((SOT) ειδικές ομάδες επιχειρήσεων) των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών λίγα είναι γνωστά. Ελάχιστα από αυτά φτάνουν καμιά φορά – και κάτω από κάποιες προϋποθέσεις– στο φως της δημοσιότητας. Σε γενικές γραμμές αυτές οι ομάδες κάνουν την βρώμικη δουλειά στο εξωτερικό: δολοφονίες, βασανισμούς, βομβιστικές επιθέσεις, προβοκάτσιες. Την περασμένη πενταετία (2003- 2005) των κυβερνήσεων Μπους ο Stanley McChrystal, ήταν ο ηθίνων νους για τη δράση αυτών των ομάδων δολοφόνων…

Σημάδια παρακμής

Όταν ο Ομπάμα εκλέχτηκε πρόεδρος φρόντισε άμεσα να διαλύσει τις (ψευδ)αισθήσεις περί του τέλους των πολέμων της αμερικανικής αυτοκρατορίας που καλλιεργήθηκαν προεκλογικά και από τον ίδιο. Ο νέος πρόεδρος υποχρεώθηκε να συμμορφωθεί με την πραγματικότητα η οποία ορίζει ότι: Οι πόλεμοι, «κινούν το χρήμα». Ας δούμε προς ποια κατεύθυνση και προς ποιες τσέπες…

Απαραίτητος εχθρός

Η πυριτιδαποθήκη που απειλεί σήμερα την παγκόσμια ειρήνη βρίσκεται στην κεντρική Ασία (Αφγανιστάν- Πακιστάν) όπου ήδη η φωτιά φουντώνει. Φροντίζει γι αυτό ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος Ομπάμα ο οποίος συνεχίζει να υπηρετεί κατά γράμμα το πλάνο για την παγκόσμια αμερικανική ηγεμονία του προκατόχου του Μπους. Σε αυτό το «νέο» γεωπολιτικό πεδίο μάχης οι υπερεξοπλισμένοι, με υψηλής τεχνολογίας οπλισμό και μέσα, στρατιώτες της αυτοκρατορίας συνεχίζουν να πολεμούν εναντίων τριτοκοσμικών σκοτεινών εχθρικών δυνάμεων: των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα. Στην προκειμένη περίπτωση βρίσκει την απόλυτη εφαρμογή του το αξίωμα, πως για τις (παγκόσμιες) εξουσίες οι εχθροί είναι τόσο απαραίτητοι που κόμη κι αν δεν υπάρχουν, πρέπει να δημιουργηθούν.

Η κλίκα

«…Μια κλίκα των πλουσιότερων, των οικονομικά και πολιτικά πιο ισχυρών προσωπικοτήτων της δύσης, που συναντιούνται μυστικά για να σχεδιάσουν τα γεγονότα, τα οποία αργότερα θα παρουσιάσουν ότι συμβαίνουν δήθεν τυχαία…». Με αυτή τη διατύπωση η βρετανική εφημερίδα Τimes περιέγραψε το 1977 τη διάσκεψη της λέσχης Μπίλντερμπεργκ. Η ιστορία της λέσχης Μπίλντερμπεργκ ξεκινά στις 29-31 Μαΐου το 1954, όταν μια ομάδα ηγετών, πολιτικών και τραπεζιτών, των χωρών της Δύσης συμμετείχε σε μια σύσκεψη για τη διεθνή πολιτική και την οικονομία, στην Ολλανδία, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Από τότε, η ισχυρή αυτή πολιτική και οικονομική ελίτ ονομάστηκε ομάδα (ή λέσχη) Μπίλντερμπεργκ, από το όνομα του ξενοδοχείου που τη φιλοξένησε για πρώτη φορά.

Οι ΗΠΑ «παίζουν» Τουρκία

Η σαφής αμερικανική κατεύθυνση προς τα ανατολικά και ως εκ τούτου η ανάδειξη της Τουρκίας, ως σημαντικότατου συμμάχου και στρατηγικού εταίρου της υπερδύναμης οδηγεί την ελληνική εξωτερική πολιτική ενώπιον σοβαρότατων προβλημάτων. Για την ακρίβεια, επαναφέρει με ένταση στο προσκήνιο τα γνωστά προβλήματα που εδώ και δεκαετίες κρύβονταν κάτω από το χαλί «της ισχυρής Ελλάδας».Η «βελτιωμένη εκδοχή» των αμερικανικών κινήσεων προς την κεντρική και ανατολική Ασία, όπως αυτή εκδηλώθηκε με με την εγκατάσταση της κυβέρνησης Ομπάμα , αποκάλυψε την απόλυτη ανεπάρκεια και γύμνια των σχεδιασμών της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Θεατές των πολέμων

Επειδή πολύ σύντομα θα ακούμε για τη νέα (πολεμική) προσπάθεια «εκδημοκρατισμού και σταθεροποίησης» του Αφγανιστάν από τις δυνάμεις των Αμερικανών και των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ, καλό θα είναι να ρίξουμε μια ματιά σε κάποιους αριθμούς που περιγράφουν τις συνέπειες ενός άλλου πολέμου που ξεκίνησε πριν έξι χρόνια.

ξεκινά πόλεμο ο Ομπάμα

προς το ...μετωπο

Οι πρώτες ουσιαστικές αποφάσεις του Ομπάμα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική οδηγούν στην κλιμάκωση (στο Αφγανιστάν) και την εξάπλωση (στο Πακιστάν) ενός ακόμη πολέμου. Ας δούμε το «πώς» και το «γιατί».
Οι Ταλιμπάν υπήρξαν στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ. Εκπαιδεύτηκαν, εξοπλίστηκαν και χρηματοδοτήθηκαν από τους Αμερικανούς , προκειμένου να αντιμετωπίσουν το Σοβιετικό στρατό που φιλοδοξούσε να ελέγξει το Αφγανιστάν. Οι στενοί δεσμοί των Αμερικανών με τους Ταλιμπάν, που τελικά επικράτησαν μετά την έξοδο των σοβιετικών, ενισχύθηκαν και από κάποια επιχειρηματικά σχέδια δύο γιγάντων της αμερικανικής πετρελαιοβιομηχανίας, της Chevron και της Unocal.

Οι τουρκικές θέσεις για το Αιγαίο

Οι στρατιωτικής υφής εντάσεις γύρω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι υπενθυμίζουν το γραμμάτιο που υπέγραψε η κυβέρνηση Σημίτη το 1996 προκειμένου να αποφύγει την κλιμάκωση της κρίσης των Ιμίων και την εξέλιξή του σε ελληνοτουρκικό πόλεμο. Η ελληνική κυβέρνηση τότε κατέθεσε εχέγγυα στην Τουρκία με τριτεγγυητή την Ουάσιγκτον προκειμένου να «αγοράσει» ειρήνη. Σήμερα, δεκατρία χρόνια μετά, οι πιστωτές προβάλουν τις απαιτήσεις τους. Aς τις θυμηθούμε.

το παγκόσμιο τοπίο μέχρι το 2025

Οι ματιές στο μέλλον πάντα γοήτευαν τους ανθρώπους. Μάγοι, Πυθίες, και ιερείς, καταλάμβαναν ιδιαίτερες και τιμητικές θέσεις στα συστήματα εξουσίας του παρελθόντος. Οι σύγχρονοι μάντεις προφανώς έχουν αλλάξει στιλ και μεθόδους. Δε διεκδικούν περίοπτη θέση, ούτε υποστηρίζουν πως έχουν επαφή με το υπερπέραν. Οι προβλέψεις τους είναι αποτέλεσμα εξαντλητικών μελετών, αναλύσεων και ερευνών, με την αξιοποίηση τεράστιων βάσεων δεδομένων και πληροφοριών. Σε κάθε περίπτωση πάντως, και αυτοί, όπως οι πυθίες της αρχαιότητες φιλοδοξούν να ρίξουν υπερβούν το σήμερα και να ρίξουν μια κλεφτή ματιά στο μέλλον.(Οι παγκόσμιες τάσεις μέχρι το 2025. ενας κόσμος υπό μετασχηματισμό)

Η σφαγή της Βομβάης

νεαροί αποφασισμένοι και εκπαιδευμένοι

 

 

 

 

 Οι «νέου τύπου» τρομοκρατικές επιθέσεις σαν αυτή της περασμένης βδομάδας στη Βομβάη αφήνουν πίσω τους —εκτός από νεκρούς –μια σκόνη προσχημάτων που παραμορφώνει  την πραγματικότητα.

 

Η   μακρόχρονη διαμάχη μεταξύ  Ινδίας- Πακιστάν είναι μόνο μια αφορμή για τη σφαγή της περασμένης βδομάδας στην Ινδία. Όμως, καθώς αυτές οι δύο χώρες είναι πυρηνικές δυνάμεις και βρίσκονται σε μια περιοχή έντονων γεωπολιτικών τριβών καλό θα είναι να προσπαθήσουμε  να ρίξουμε μια ματιά πίσω από τα προσχήματα.

 

Μια σειρά από λόγους μετατρέπουν αυτόματα αυτήν  την τοπική διαμάχη σε παγκόσμιο πρόβλημα. Ας τους δούμε συνοπτικά: 1) Ινδία και Πακιστάν διαθέτουν αμφότερες πυρηνικά  όπλα. 2) Ο πληθυσμός των δύο χωρών συνολικά ξεπερνά το 1/6 του πληθυσμού του πλανήτη. 3) Η Ινδία πρόσφατα διασυνδέθηκε στενότερα με τα αμερικανικά συμφέροντα συνάπτοντας συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας με την Ουάσιγκτον. 4) Το Πακιστάν απάντησε συνάπτοντας ανάλογη συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας με την Κίνα. Με πιο απλά λόγια αυτή η τοπική (περιφερειακή ) διαμάχη προσφέρει όλες τις δυνατότητες να μετατραπεί σε πεδίο έμμεσης σύγκρουσης υπερδυνάμεων.

 

Αναζητώντας τον καταλύτη  της τρέχουσας έντασης των γεωπολιτικών  τριβών στην περιοχή θα πρέπει να σταθούμε στην αδυναμία των ΗΠΑ να ελέγξουν την κατάσταση στο Πακιστάν.   Ο λόγος αυτής της αδυναμίας είναι απλός. Ο λαός του Πακιστάν  είναι θρησκευτικά-  ηθικά αλληλέγγυος και φυλετικά συγγενής  με το λαό του Αφγανιστάν. Καμία πακιστανική κυβέρνηση – μαριονέτα των ΗΠΑ δε θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη λαϊκή νομιμοποίηση όσο εξυπηρετούσε τους αμερικανούς στον πόλεμό τους κατά του Αφγανιστάν. Ο  αμερικανόφιλος Περβέζ Μουσάραφ έπεσε. Η ελεγχόμενη από τους αμερικανούς «δημοκρατική μετάβαση» ναυάγησε  στο ξεκίνημά της με τη δολοφονία της Μπενζαμίρ Μπούτο τον Δεκέμβρη του 2007 λίγο πριν κερδίσει τις εκλογές.

 

Η αμερικανική στρατηγική επιδίωξη για τον στρατιωτικό έλεγχο του Αφγανιστάν, μοιραία αποσταθεροποιεί και το Πακιστάν. Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι όταν η νέα Πακιστανική κυβέρνηση από τις αρχές του 2008 επιχείρησε να εμποδίσει τις αμερικανικές επιδρομές από το έδαφός της χώρας κατά του Αφγανιστάν, οι αμερικανοί άρχισαν να βομβαρδίζουν και τα εδάφη του Πακιστάν. Στο πλαίσιο αυτό ίσως επίσης δεν είναι τυχαία μια άλλη θεαματική τρομοκρατική ενέργεια τον περασμένο Σεπτέμβρη που «εξαφάνισε» στην κυριολεξία το Marriot Hotel   της πακιστανικής πρωτεύουσας.

 

Ενδεικτικό της  πλήρους απορρύθμισης των σχέσεων ΗΠΑ- Πακιστάν είναι το γεγονός ότι από τον  περασμένο Αύγουστο και μέχρι σήμερα  πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από  20 ευρείας κλίμακας αεροπορικές επιδρομές  αμερικανικές δυνάμεις εναντίον θέσεων ανταρτών (Ταλιμπάν ή μαχητών που φέρονται να συνδέονται με την Αλ Κάιντα) στο βορειοδυτικό Πακιστάν, στα σύνορα με το Αφγανιστάν, με αποτέλεσμα να υπάρξουν εκατοντάδες  νεκροί άμαχοι Πακιστανοί.

 

Η υπενθύμιση των γεγονότων που αναφέρθηκαν πιο πάνω βοηθά  ίσως να τοποθετήσουμε τη σφαγή της περασμένης βδομάδας στη Βομβάη στη θέση της, στο αιματοβαμμένο πάζλ της περιοχής και να αποτολμήσουμε μια εξήγηση: Ο πακιστανικός  μουσουλμανικός εξτρεμισμός, προφανώς δεν έχει χέρια τόσο μακριά που μπορούν  να αγγίξουν τις ΗΠΑ. Μπορούν , ωστόσο, εύκολα να κινηθούν  κατά των στηριγμάτων της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή όπως είναι η  Ινδία.

 

Η αδυναμία της Ουάσιγκτον να ισορροπήσει  στο τεντωμένο σχοινί των σχέσεων μεταξύ Πακιστάν_ Ινδίας  θα αποτελέσει  το πρώτο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει στη Διεθνή Σκακιέρα ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Ομπάμα, έχει δεσμευτεί πως θα συνεχίσει την προσπάθεια της Αμερικής για το έλεγχο του Αφγανιστάν. Όμως, όσο η πολιτική της Αμερικής συνεχίζει να επιδιώκει τη δημιουργία προγεφυρωμάτων (Αφγανιστάν- Ινδία)  τριγύρω από την Κίνα  , τόσο το Πεκίνο θα βλέπει με ανακούφιση τουλάχιστον, όλους όσοι αντιδρούν  και επιχειρούν (έστω και με σφαγές όπως αυτή τη Βομβάης)  να δυσκολέψουν την αμερικανική προσπάθεια…

Green deal

  

 

πολιτικό το πράσινο πλάνο του Γκορ

 

Υπάρχει άραγε κάποια αναλογία, κάποιος συσχετισμός, που να συνδέει την παγκόσμια οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε με την περιβαλλοντική καταστροφή που ήδη αντιμετωπίζει ο πλανήτης;

Στην International Herald Tribune ακριβώς την επομένη των εκλογών στην Αμερική ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ έγραψε: «Τα τολμηρά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή είναι ακριβώς τα ίδια που χρειάζονται για να αντιμετωπιστεί η οικονομική και ενεργειακή κρίση».

Το «πλάνο Γκορ» δεν είναι απλώς μια προβεβλημένη οικολογική κίνηση. Είναι, πάνω απ όλα, μια εμπεριστατωμένη πολιτική πρόταση καθώς «απαιτεί» μια θεμελιώδη αλλαγή στην οργάνωση της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής: Την απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα.

Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι ο Γκορ δημοσίευσε το άρθρο του την επομένη των εκλογών. Ηταν η κατάλληλη στιγμή για να υπενθυμίσει την ανάγκη μιας νέας συμφωνίας (new deal) η οποία όχι μόνο μπορεί να βγάλει την Αμερική από την οικονομική κρίση αλλά και να της εξασφαλίσει την ηγεσία της προσπάθειας αναπροσαρμογής των ενεργειακών επιλογών, παγκοσμίως.

Μιλώντας για τη σωτηρία του πλανήτη από τη ρύπανση το πλάνο Γκορ περιγράφει την απαίτηση για μια «πράσινη συμφωνία» (green deal). Η συμφωνία αφορά στην κατεύθυνση των οικονομικών πόρων οι οποίοι πρέπει να διατεθούν προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ενεργειακή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Με το άρθρο του την επομένη των αμερικανικών εκλογών ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, επιχειρεί να περιγράψει έναν πολιτικό στόχο στόχος για τη νέα αμερικανική κυβέρνηση :« σε δέκα χρόνια οι ΗΠΑ να παράγουν το 100% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν από πηγές οι οποίες δεν περιέχουν άνθρακα».

Το ενδιαφέρον είναι ότι το πλάνο Γκορ παρουσιάζει συγκεκριμένες προτάσεις για την υλοποίηση αυτού του στόχου οι οποίες συνοπτικά έχουν ως εξής:

• · Κίνητρα ευρείας κλίμακας από πρόεδρο και Κογκρέσο για κατασκευή εργοστασίων ηλιακής ενέργειας στις ερήμους των νοτιοδυτικών πολιτειών και αιολικών πάρκων.

• · . Σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο έξυπνου δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς που λειτουργούν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (κόστος 400 δισ. δολαρίων).

• · . Ενίσχυση αυτοκινητοβιομηχανιών για κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

• · . Εθνικός συντονισμός στη δόμηση κτιρίων μη ενεργοβόρων.

• · Αντικατάσταση της συνθήκης του Κιότο με μια άλλη, πιο αποτελεσματική.

Η σημερινή κρίση στην οικονομία δεν περιγράφει απλά– ούτε είναι μόνο– το αποτέλεσμα της απληστίας των μηχανισμών της αγοράς και κάποιων ανθρώπων. Περιγράφει τη χρεωκοπία ενός συστήματος παραγωγής και ανάπτυξης η οποία εξαντλεί ταχύτατα τους παγκόσμιους διαθέσιμους πόρους, οδηγεί τα 2/3 του πληθυσμού της γης στη φτώχια και προβάλλει— επιβάλλει αεριτζίδικες καταναλωτικές επενδυτικές συμπεριφορές και πρότυπα.

Συνοψίζοντας θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι στο εσωτερικό της πλανητικής υπερδύναμης έχει ήδη ξεκινήσει μια βαθειά πολιτική συζήτηση που αφορά στο μέλλον. Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δει κανείς το προσεχές διάστημα αν οι προτάσεις Γκορ εγγραφούν στην πολιτική ατζέντα της νέας αμερικανικής κυβέρνησης.

Κάτι τέτοιο δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο καθώς όλη αυτή η συζήτηση περιγράφει το πλαίσιο μια άγριας σύγκρουσης (π.χ. επενδύσεις για πυραύλους ή για ανεμογεννήτριες κλπ) ανάμεσα σε κατεστημένα συμφέροντα και στην ανάγκη για την αναδιανομή των οικονομικών πόρων.

Σε κάθε περίπτωση είναι προφανές ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Θα προχωρήσει σε ένα νέο deal, σε μια νέα βιομηχανική επανάσταση, για την οποία ήδη μιλούν πολλοί; Θα εξελιχθεί η μετάβαση ομαλά και ειρηνικά; Ή μήπως…

 

Πετρέλαιο… τέλος;

Μπορούμε άραγε να φανταστούμε τι θα γίνονταν στον κόσμο αν άρχιζε να «τελειώνει» το πετρέλαιο; Μήπως αυτό, που «δε μπορούμε να φανταστούμε», ήδη έχει αρχίσει να συμβαίνει; Το γεγονός ότι το 1999 το ένα βαρέλι πετρέλαιο κόστιζε 10 δολάρια, σήμερα έχει φτάσει στα 130 και οι προβλέψεις κάνουν λόγο για τιμές στην περιοχή των 200 δολαρίων, μήπως πολύ απλά μας «λέει» ότι η παραγωγή αρχίζει να μην προλαβαίνει τη ζήτηση;

 

«Hirsch report»

 

Τα παραπάνω ερωτήματα κάθε άλλο παρά θεωρητικά είναι. Περιγράφουν θεμελιώδη προβλήματα του σημερινού μας κόσμου, τα οποία μάλιστα κάποιοι τα μελετούν συστηματικά και αναζητούν λύσεις. Το FAQ έχει στη διάθεσή του μια τέτοια μελέτη. Πρόκειται για την 100 σελίδων ανάλυση που για λoγαριασμό του αμερικανικού υπουργείου ενέργειας συνέταξε το 2005 ο Robert Hirsch, στέλεχος της SAIC. Η εν λόγω μελέτη που «θάφτηκε» από τα αμερικανικά ΜΜΕ   δεν απασχόλησε ούτε  τη Διεθνή Επικαιρότητα. Παρ όλα αυτά για τις εξειδικευμένες με την ενέργεια εκδόσεις και τους σχετικούς (ελάχιστους) διαδικτυακούς τόπους, το «Hirsch report» αποτελεί σημείο αναφοράς, καθώς παρουσιάζει εμπεριστατωμένα το παγκόσμιο ενεργειακό πρόβλημα και τις ασύληπτες δυσκολίες για την αντιμετώπισή του.

Το «Hirsch report» έχει τον τίτλο: «Reaking of world oil production: impacts, mitigation, & risk managment». (κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου: επιπτώσεις, άμβλυνση των συνεπειών και διαχείριση των κινδύνων).

 

SAIC

 

Μια παρένθεση είναι απαραίτητη για να επισημανθεί τι ακριβώς είναι η SAIC, στέλεχος της οποίας είναι ο Hirsch και κατά συνέπεια ποια είναι η βαρύτητα του «Hirsch report». Η SAIC έγινε γνωστή στην Ελλάδα την περίοδο λίγο πριν από τους Ολυμπαικούς αγώνες, καθώς η εν λόγω αμερικανική εταιρεία είχε «κερδίσει» το εργο της οργάνωσης της ασφάλειας των αγώνων. Η εγκατάσταση του συστηματος «C4I» , ενός πανάκριβου πολύπλοκου συστήματος επόπτευσης και παρακολουθήσεων, έκανε γνωστή την εταιρία στο ευρύ ελληνικό κοινό. Στην αμερική η SAIC εμφανίζεται σαν εταιρία με την απαραίτητη τεχνολογία και τεχνογνωσία που μπορεί να προτείνει λύσεις για μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τις ΗΠΑ και ολόκληρο τον κόσμο, στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της εθνικής ασφάλειας κλπ. Βασικός πελάτης της SAIC είναι το αμερικανικό πετνάγωνο, από το οποίο εξασφάλισε πρόσφατα ένα ακόμη συμβόλαιο 500. εκ δολαρίων για τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα αντιβαλιστικής άμυνας.

Με άλλα λόγια, έχουμε κάθε λόγο να προσέξουμε ιδιαίτερα τις προβλέψεις και επισημάνσεις ενός στελέχους της SAIC…

 

«Peak»

 

Με τον όρο «peaκ» που στα ελληνικά θα μεταφράζαμε «κορύφωση», σε ότι έχει να κάνει με την παραγωγή πετρελαίου, περιγράφεται εκείνη ακριβώς η στιγμή κατά την οποία η παραγώμενη ποσότητα δεν μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση των αγορών.

Το Hirsch report ξεκινά και θέτει το πρόβλημα ως εξής:

«Η κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου εμφανίζει τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο ενώπιον ενός άνευ προηγουμένου και επικίνδυνου στη διαχείρισή του προβλήματος.Οσο πλησιάζουμε στην κορύφωση της παραγωγής, η τιμές των υγρών καυσίμων και η αστάθεια γύρω από αυτές αυξάνονται δραματικά. Και χωρίς έγκαιρη προσπάθεια άμβλυνσης του προβλήματος, το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό κόστος θα είναι πρωτόγνωρο. Εφικτές επιλογές άμβλησνης των συνεπειών υπάρχουν αλλά για να είναι αποτελεσματικές απαιτείται να αναληφθεί  δράση τουλάχιστον μια δεκαετία πριν φτάσουμε στην κορύφωση της παραγωγής».

προβλέψεις

Παρά την τεράστια πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, δεν είναι ακόμη γνωστός, με μαθηματική βεβαιότητα, ο ακριβής χρόνος της κορύφωσης της παραγωγής, καθώς πολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα δεν επιτρέπουν τη δημιουργία μιας ακριβούς «βάσης δεδομένων». Αυτό που με βεβαιότητα είναι γνωστό, είναι ότι κάθε βαρέλι πετρελαίου που αντλείται από τη «δεξαμενή» του στο  υπέδαφος δεν αντικαθίσταται. Το πετρέλαιο είναι προιόν γεολογικών εξελίξεων που κράτησαν δισεκατομύρια χρόνια. Η ποσότητά του λοιπόν είναι πεπερασμένη και εξανλτείται όσο συνεχίζεται η κατανάλωσή του.

Με απλά λόγια, όλοι συμφωνούν πως το πετρέλαιο τελειώνει. Διαφέρουν, ωστόσο, οι εκτιμήσεις για το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό.Ας δούμε τις σημαντικότερες προβλέψεις ειδικών για το πότε θα φτάσουμε στο peak της παραγωγής πετρελαίου:

• 2006-2007. Η πρόβλεψη έγινε  το 2004 από τον  Bakhitari  που είναι αξιωματούχος  της πετρελαικής βιομηχανίας του Ιράν
• 2007-2009.  Πρόβλεψη  του 2003 από τον Simons αξιωματούχο επενδυτικής τράπεζας
• 2007 και αργότερα . πρόβλεψη του 2004 από τον Skrebowski, εκδότη του «petroleum review
• 2009 και νωρίτερα. πρόβλεψη του 2003 άπό τον Deffeyes γεωλόγο πετρελαικής εταιρίας
• 2010 και αργότερα. Πρόβλεψη του 2003 από την ΜΚΟ  «παγκόσμιο συμβούλιο ενέργειας» 
• 2016. Πρόβλεψη που έγινε το 2000 από υπηρεσία (EIA) του αμερικανικού υπουργείου ενέργειας.
• 2025. Πρόβλεψη που έγινε το 2003 από τη SHELL

Από όλες αυτές τις προβλέψεις, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι: Ανάμεσα στις απαισιόδοξες οι οποίες εκτιμούν ότι η κορύφωση της παραγωγής έχει ήδη ξεκινήσει από το 2007 και στην αισιόδοξη της SHELL που τοποθετεί την κορύφωση στο 2025, υπάρχει και η πρόβλεψη του αμερικανικού υπουργείου ενέργειας (ΕΙΑ) που εκτιμά ότι η παραγωγή πετρελαίου θα φτάσει το peak σε 8 χρόνια από σήμερα!

 

Σενάρια αντιμετώπισης της κρίσης

 

Σύμφωνα με το  Hirsch report υπάρχουν τρία σενάρια αντιμετώπισης του προβλήματος, ανάλογα με το χρόνο που θα αναλφθεί η δράση:

σενάριο Ι: Οι προσπάθειες αμβληνσης των συνεπειών έλειψης πετρελαίου ξεκινούν όταν η παραγωγή φτάσει στην κορύφωσή της (peak).

senario II. Οι προσπάθειες  ξεκινούν δέκα χρόνια πριν το reak

senario III. ΟΙ προσπάθειες ξεκινούν είκοσι χρόνια πριν το peak.

Αποτιμώντας τις δυνατότητες κάθε ενός από αυτά τα σενάρια το report του Hirsch σημειώνει:

• Περιμένοντας την κορύφωση της παραγωγής μέχρι να αρχίσει η προσπάθεια αντιμετώπισης της έλειψης πετρελαίου, αφήνουμε ολόκληρη την ανθρωπότητα με λιγότερη ενέργεια απ΄όση χρειάζεται για περισσότερα από 20 χρόνια
• Αν ληφθούν μέτρα δέκα χρόνια πριν το peak η παγκόσμια έλλειψη ενέργειας μπορεί να περιοριστει σε χρονική περίοδο δέκα ετών.
• Αν ληφθούν μέτρα είκοσι χρόνια πριν το peak, ενδεχομένως η ανθρωπότητα θα καταφέρει να περάσει ομαλά σε αντικατάσταση της ενέργειας από το πετρέλαιο και τα ορυκτά καύσιμα, αξιοποιώντας άλλες μορφές.

το ρίσκο

 

Ολα αυτά τα δεδομένα περιγράφουν το ρίσκο που κρύβει η όποια προσπάθεια  αντιμετώπισης της εξάνλτησης πετρελαίου η οποία, αν  λάβουμε τον Μέσο Ορο των εκτιμήσεων, θα συμβεί μέσα στην ερχόμενη δεκαετία, αν δεν έχει αρχίσει ήδη να συμβαίνει…

Σύμφωνα με το report:

• στην περίπτωση που ληφθούν άμεσα μέτρα μπορεί να μην αποδώσουν, ως πρόωρα, καθώς  η κορύφωση της παραγωγής βρίσκεται μακρύτερα από τις επόμενες δυο δεκαετίες.
• από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το report, αν έχουμε φτάσει ήδη στην κορύφωση της παραγωγής ή πλησιάζουμε μέσα στην επόμενη 10ετια, τότε έχουμε ήδη αργήσει να λάβουμε μέτρα, γεγονός που συνεπάγεται ασύληπτο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό κόστος για ολόκληρη της ανθρωπότητα.

Παραγωγή – Καταναλωση σήμερα

 

Μια γρήγορη ματιά στην παγκόσμια παραγωγή και κατανάλωση του πετρελαίου, βοηθά  να βγουν χρήσιμα πολιτικά συμπεράσματα και να δωθούν απαντήσεις σε βασανιστικά ερωτηματα του σήμερα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του report:

Πετρέλαιο παράγεται σε 123 χώρες. Η συνολική παραγωγή ξεπερνά τα 80 εκατομυρια βαρέλια τη μέρα (bpd). Οι 20 μεγαλυτερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες παράγουν το 83% της παγκόσμιας παραγωγής. Οι ΗΠΑ είναι, η μεγαλήτερη παραγωγός χώρα συμβάλοντας στο 11,7% της παγκόσμιας παραγωγής. Ακολουθούν η Σ.Αραβία με 11,3%, η Ρωσία με 10%, το Μεξικό με 4,7%, το Ιράν με 4,6% η Κίνα επίσης  με 4,6%.

Ενδιαφέρον δημιουργεί η σύγκριση της παραγωγής πετρελαίου  αυτών των χωρών, με την κατανάλωση. Οι ΗΠΑ καταναλώνει το 25,3% της παγκόσμιας παραγωγής. Εκτός λοιπόν από πρώτη στον πίνακα των χωρών που παράγουν, είναι και πρώτες στην κατανάλωση.  Αξίζει να σημειωθεί ότι αν αφαιρέσουμε τους 20 μεγαλύτερους καταναλωτές πετρελαίου, οι ΗΠΑ καταναλώνουν  περισσότερο πετρέλαιο απ όσο  καταναλώνουν μαζί οι υπόλοιπες 194 χώρες του κόσμου

Σε αυτούς τους πίνακες παραγωγών- καταναλωτών αξίζει να σημειωθεί το θετικό ισογύγιο της Ρωσίας (παράγει το 10% του συνόλου της παγκόσμιας παραγωγής και συμβάλει στο 3,3 % της παγκόσμιας κατανάλωσης). Αντίθετα, η τάχυστα αναπτυσσόμενη Κίνα παράγει το 4,6% και καταναλώνει το 6,6%.

 

Ενέργεια και παγκόσμια πολιτική

 

Δύσκολα μπορεί κανείς  να αρνηθεί τεκμηριωμένα τη συνάρτηση των κινήσεων των χωρών στην παγκόσμια σκακιέρα με την διαρκή προσπάθειά τους να κατακτήσουν ή να διατηρήσουν θέσεις ισχύος στη διανομή των παγκόσμιων ενεργειακών αποθεματικών. Είναι γνωστές οι περιπέτειες της μεγαλύτερης δεξαμενής πετρελαίου στον κόσμο, της Μέσης Ανατολής.

Σήμερα, υπό το φως των μελετών που διαπιστώνουν την εξάνλτηση των παγκόσμιων πετρελαικών αποθεμάτων, αντιλαμβάνεται ίσως ευκολοτερα κανείς γιατί οι ΗΠΑ με την κατοχή του Ιράκ, εγκατάστησαν περισσότερους από 150.000 στρατό σε αυτή τη χώρα. Οι ΗΠΑ ως χώρα που καταναλώνει  σχεδόν το 1/4 της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, αντιλαμβάνεται κανείς πως είναι υποχρεωμένη να βρει άμεσα λύσεις στο πρόβλημα που θέτει η εξάνλτηση του μαύρου χρυσού. Αν σκεφτεί κανείς ότι ο αριθμός των τροχοφόρων στις ΗΠΑ ξεπερνούν τα 210 εκατομύρια οχήματα, αντιλαμβάνεται  κανείς πως η προσπάθεια μετατροπής τους σε οχήματα που χρησιμοποιούν άλλης μορφής ενέργειας πρέπει ήδη να ξεκινήσει, καθώς σύμφωνα με τις μελέτες για την αντικατάσταση αυτού του «στόλου» απαιτούνται περίπου 15 με 20 χρόνια…

Ενδεχομένως, αν η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου έχει φτάσει στην κορύφωσή της ή πλησιάζει, είναι ήδη πολύ αργά για να προστατεύουν οι ΗΠΑ, αλλά και οι υπόλοιπες βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες τα «κεκτημένα» και τον τρόπο ζωής που εξασφαλίζει μια οικονομία προσαρμοσμένη στη χρήση ενέργειας από το πετρέλαιο.Κάποιοι αναλυτές, μάλιστα,  βλέπουν στην αμερικανική εξωτερική πολιτική  κινήσεις που στόχο έχουν τον έλεγχο των τελευταίων σταγώνων του πετρελαίου και την εξασφάλιση του πλεονεκτήματος για μια πιο ομαλή μετάβαση στη χρήση άλλων μορφών ενέργειας.

 

το πλάνο του Γκορ

 

Κάποιοι κυνικοί οπαδοί του μοντέλου της αγοράς η οποία, όπως λένε,  μπορεί με τη λειτουργία της να ρυθμίσει και να διευθετήσει όλα τα προβλήματα των κοινωνιών, υποστηρίζουν πως: η γη θα σωθεί από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης που προκαλεί η χρήση του πετρελαίου, αφού η διαδικασία μετάβασης από την παραγωγή ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα, συνεπάγεται δραστηριότητες που εξασφαλίζουν κέρδος.

Στη βάση αυτής της λογικής δεν είναι τυχαίο ότι η πιο συστηματική προσπάθεια υπογράμμισης της ανάγκης η ανθρωπότητα να «απαλλαγεί» από τα ορυκτά καύσιμα, έχει ξεκινήσει από τις ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα από τον πρώην αμερικανό αντιπρόεδρο  Αλ Γκορ. 

Το οικολογικό project  του Γκορ είναι, τελικα, μια ολοκληρωμένη πολιτική πρόταση που έρχεται να διατυπωθεί τη στιγμή ακριβώς που  η ανθρωπότητα είναι υποχρεωμένη  να κάνει το βήμα μετάβασης προς τη χρήση μιας άλλης μορφής ενέργειας. Είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο σημαίνει μια εκ βάθρων αναπροσαρμογή της παραγωγικής διαδικασίας και ευκαιρίες για να «κινηθεί» το άπειρο χρήμα.

Ομως, όλες αυτές οι ανακατατάξεις δεν πρόκειται να γίνουν «αναίμακτα». Aς ελπίσουμε πως θα ξεκινήσουν έγκαιρα ……